De laatste jaren is de trend ingezet dat er binnen organisaties meer oog en oor is voor life-events in combinatie met verzuimpreventie; mantelzorg, de overgang, rouwverwerking van een dierbare en nu ook op het gebied van echtscheiding. Wat kun je doen als HR-adviseur en leidinggevende om verzuim te voorkomen?

Eind 2021 heeft TNO een onderzoek gepubliceerd over de impact van scheidingen op verzuim. Hiermee wordt in één keer de omvang van dit probleem helder:

Waarom verzuim bij scheiding

Een scheiding kun je zien als een enorme berg met allerlei praktische vragen, acties en veranderingen doorspekt met een scala aan emoties en overgoten met een flinke tijdsdruk.

Het begint al met de aanloop naar een scheiding toe. Deze periode is onrustig, waarin zich veelal een boel conflicten voordoen. Tijdens deze periode is al een terugloop in productiviteit te zien. Soms gaat de foutenmarge omhoog. Vaak ontbreekt er de normaal te verwachte focus en overzicht bij deze collega.

Dan wordt de knoop doorgehakt en is de start van een scheiding een feit. Het proces van een echtscheiding kenmerkt zich door allerlei tegenstrijdigheden. Zo komt uit het onderzoek van TNO naar voren dat mensen tijdens het werk zich schuldig voelen over het gebrek aan aandacht en tijd voor bv hun kinderen. En dat ze tijdens tijd met de kinderen zich hetzelfde voelen over het werk.

Er is enorm veel praktisch te regelen; een convenant en ouderschapsplan, inboedel moet verdeeld worden, pensioenen, abonnementen moeten afgezegd en vernieuwd worden, lossen bankrekeningen, automatische incasso’s opgezegd, losse administratie, minimaal één nieuw huis, overwaarde verdeling, zorg voor de kinderen, familie en vrienden moeten op de hoogte gebracht worden, verzekeringen omgezet, wat doen we met de auto’s, huisdieren, enzovoort, enzovoort.

Op zich zijn het los allemaal geen moeilijke zaken. Alleen als het tegelijk aangepakt moeten, er tijdsdruk en veel emotie bij komt kijken, verandert de zaak.

Stress en emoties zorgen vaak voor een slechtere kwaliteit van slapen. Wat weer een negatief effect heeft op onze cognitieve vaardigheden en focus. Over langere tijd stress zorgt voor te veel cortisol in ons lijf. Het gevolg hiervan is dat ons vermogen tot planning en organisatie terugloopt.

Een collega krijgt het werk gewoonweg niet meer af binnen de tijd met de te verwachten kwaliteit. Bovendien loopt de foutmarge ook nog op. Je snapt dat als er niks gebeurt, dat een ziekmelding dan op de loer ligt.

Wat je kunt doen

Als je (langdurig) verzuim wilt voorkomen, zul je aan de voorkant moeten investeren. Dat betekent dat er binnen een team voldoende psychologische veiligheid aanwezig moet zijn en dat een teamleider op een goede manier in contact is met alle teamleden. Dan kun je in lastige situaties gelijk schakelen.

Signaleren is iets waarbij ieder zijn/haar rol zal moeten pakken. De medewerker in scheiding zal de stap naar de leidinggevende moeten zetten als het werk lijdt onder de scheiding. De leidinggevende zal proactief moeten handelen in een situatie waarin zichtbaar wordt dat een collega het werk niet meer doet zoals normaal.

Dan kan het gesprek op gang komen. En dat gesprek is niet vrijblijvend. Vanuit het belang van de medewerker én het team kan besproken worden waar een collega tegenaan loopt.

Uitgangspunt is dan het perspectief van wat wel kan. Daar worden afspraken over gemaakt. De verantwoordelijkheid voor deze afspraken ligt bij de medewerker. De leidinggevende is vooral faciliterend in dit stadium.

Bij het vervolggesprek wordt er op ervaringen gereflecteerd en worden nieuwe afspraken gemaakt. Deze cyclus herhaalt zich totdat de medewerker weer volledig doet wat verwacht mag worden.

Drie praktische tips

Het uitgangspunt is dus wat wel kan. Dat betekent dat er tijdelijk keuzes gemaakt kunnen worden die de medewerker helpen het weer zelf te kunnen; bijvoorbeeld een bepaalde periode flexibele ureninzet, minder of zelfs andere taken.

Een leidinggevende bereidt samen met de HR-adviseur de mogelijkheden voor.  Wat is er intern allemaal mogelijk? Hoe zitten de verlofregelingen in elkaar? Welke interventies zijn er? Etc.

Goed voorbereid een gesprek in gaan, helpt een leidinggevende enorm de faciliterende rol te pakken.

Afspraken die gemaakt worden, zet de medewerker zelf op de mail naar leidinggevende. Dit voorkomt dat er verschillende interpretaties kunnen ontstaan en maken de werknemer verantwoordelijk voor zijn/haar eigen proces. Het helpt bovendien dat vervolggesprekken gemakkelijker een positief momentum kunnen houden, doordat ruis wordt verminderd.

Een goed begin is het halve werk

Een werknemer in scheiding is niet zielig, maar kan wel wat ondersteuning gebruiken. Samen optrekken, faciliteren en de verantwoordelijkheid op de goed plek. Zet in op verzuimpreventie en je hebt een ambassadeur voor het leven.

Wil je meer te weten komen over de wetenschap en de praktijk achter de impact van scheiding op de werkvloer?

Werk&Scheiding organiseert op 10 maart samen met de gemeente Breda het live seminar “Wat een scheiding met werk doet; de kracht van onderzoek en praktijk”.

Prof. dr. Esther Kluwer en Yorick Saeijs bundelen speciaal voor deze gelegenheid hun krachten. Het seminar wordt door wethouder Arjan van Drunen van Gezondheid geopend. Wil je daar ook bij zijn?

Dat kan. Kijk dan hier verder en geef je op.