De impact van scheiding op ziekteverzuim

Het is nog steeds indrukwekkend én onderbelicht. TNO heeft eind 2021 een groot onderzoek gepubliceerd over de gevolgen van scheiding op ziekteverzuim. Meer dan 200.000 werkenden zijn gevraagd naar hun gezondheid, gezondheidsklachten, burn-outklachten en werk privébalans. Lees in dit artikel alles over de inzichten en conclusies.

Om maar met de deur in huis te vallen:

• 131.000 werkenden per jaar in scheiding
• Werknemers in echtscheiding hebben een 45% hoger verzuimpercentage
• Ze ervaren vaker psychosociale klachten in vergelijking met niet-gescheiden werknemers
• Ze gaven vaker aan hun werk te verwaarlozen vanwege familie- en gezinsverantwoordelijkheden en andersom
• 20% van deze medewerkers loopt met burn-out klachten rond

Grote aanleiding voor verzuim

Je kunt je voorstellen dat een echtscheiding of andere relatiebreuk op vele vlakken veranderingen oplevert. Een daarvan is het mogelijke effect op het emotionele vlak, waarbij moet je denken aan gevoelens van stress en emotionele pijn. Mensen in scheiding doorlopen een periode van rouw. Ze verliezen immers hun partner, huwelijk, toekomstverwachtingen, maar mogelijk ook hun huis, financiële situatie, etc.

Daarnaast is een scheiding ook praktisch van aard. Uitdagingen op het gebied van huisvesting, verdeling van de zorg voor de kinderen, verzekeringen omzetten, bankrekeningen afsluiten, inboedel verdelen, samen het convenant opstellen en zo meer.

Vrouwen blijken dan vaker ook nog eens te maken te hebben met een onevenredig verlies aan gezinsinkomen, waardoor allerlei risico’s blijven bestaan.

Als laatste heeft het grote gevolgen voor de sociale omgeving van de persoon in scheiding; je ziet de kinderen minder, schoonfamilie valt vaak in meer of mindere mate weg, vriendengroepen kiezen een kant, stellen spreken niet meer af met alleenstaanden, een nieuwe relatie van de ex-partner, etc.

Een scheiding is een stressvolle gebeurtenis die van grote invloed kan zijn op het leven van betrokkenen. We noemen dat een life-event. Uit een studie kwam naar voren dat scheiding, na de dood van de partner, een van de meeste stressvolle situaties in het leven van een volwassene (Scully, Tosi, & Banning, 2000)

Werk-privé disbalans gevolgen voor werkvloer

De twee verschillende gebieden, werk en privé, kunnen tot een conflict in rollen leiden. Er wordt veel van je gevraagd op het ene vlak, wat weer gevolgen heeft voor het andere.

Neem bijvoorbeeld een afspraak bij de mediator. Als dat alleen overdag  gepland kan worden, gaat dit ten koste van je werktijd. Dat moet je dan weer regelen met jouw leidinggevende.

Ook de stress van de scheiding zorgt voor een slechtere nachtrust. Hierdoor lopen energie en focus terug en heeft dit negatieve gevolgen voor het functioneren op de werkvloer.

Meer fouten

Een scheiding kost veel energie en cognitieve ruimte. Daarnaast heeft het langdurig verhoogde niveau van stress een negatief effect op onze planning- en organisatie vermogen. Je moet meer moeite en tijd erin steken om je werk te doen. Bovendien gaat de foutenmarge ook omhoog.

De vitaliteit van deze medewerker loopt terug en gaat wankelen. En als dat niet goed wordt opgepakt, belt hij op een dag op om zich ziek te melden.

Flinke stijging verzuim bij scheiding

Uit dit onderzoek naar ziekteverzuim bij scheiding blijkt dat het aantal verzuimdagen al stijgt in de periode voor de echtscheiding. Logisch gezien de opbouwende spanning die conflicten die we vaak zien voorafgaand aan de beslissing om te gaan scheiden. Het piekt op het moment van scheiding. Uit onderzoek blijkt dat het 45% hoger ligt dan bij medewerkers die niet in scheiding liggen.

Het aantal ziekteverzuimdagen blijft ook na afronding van de scheiding boven het niveau van voor de scheiding. Dat blijkt ook uit de verzuimpreventie trajecten van Werk&Scheiding, waarbij een flink percentage werknemers betreft waarvan de scheiding al een feit is. Het convenant is getekend, maar de conflicten of andere energielekken zijn nog niet weg. Het heeft dus nog steeds impact op de vitaliteit én productiviteit.

Minder gezond

Het individuele (deeltijd gecorrigeerde) ziekteverzuimpercentage blijkt in het jaar van scheiding dus flink hoger bij gescheiden werknemers dan bij niet-gescheiden werknemers.

In het onderzoek komt naar voren dat werknemers in scheiding hun gezondheid of vitaliteit minder vaak als goed of zeer goed betitelen. Daarnaast verzuimden ze vaker dan niet-gescheiden werknemers wegens psychosociale problematiek. Dit geldt ook als het gaat om klachten over het bewegingsapparaat.

Veel burn-outklachten

Gescheiden werknemers kampen vaker met burn-outklachten dan niet-gescheiden werknemers. Het gaat hierbij om een groep van 20% die aangeeft hiermee rond te lopen.

Wat ook naar voren komt is dat een werknemer in scheiding veel vaker werkzaamheden vanwege familie- en gezinsverantwoordelijkheden te verwaarlozen dan niet-gescheiden werknemers

Het bijzondere is dat dit ook andersom van toepassing is. Ze verwaarlozen veel vaker familie- of gezinsactiviteiten door het werk. Dit geeft de complexiteit van de impact van een scheiding maar weer eens aan.

Kosten van verzuim

Ziekteverzuim bij scheiding kost de werkgever veel geld, zo is te lezen in het onderzoek. Gemiddeld is dit ongeveer €250,- aan loondoorbetalingskosten per dag per werknemer. Daar zitten alle bijkomende kosten nog niet bij; overleguren, vervanging zoeken en inwerken, productieverlies door afwezigheid van vaste kracht, bedrijfsarts, eventuele re-integratie, etc. Dit kan snel oplopen tot wel €400,- tot €500,- per dag!

Grote aantallen werknemers

Binnen Nederland strandt ruim één op de drie huwelijken in een echtscheiding (37% in 2018; CBS, 2019a). Ieder jaar gaan naar schatting 95.000 stellen (samenwonen, met samenlevingscontact en getrouwd) uit elkaar. Dat zijn dus 190.000 volwassenen.

In het derde kwartaal van 2019 was de netto arbeidsparticipatie 69% (CBS, 2020b). Een rekensommetje leert ons dat 131.100 van deze mensen een baan hebben.

Gemiddeld laat een werknemer in scheiding een verzuim van 21 dagen zien.

Gooien we deze cijfers in de rekenmachine, komen we tot de volgende indrukwekkende cijfers: 131.000 werkenden in scheiding x 21 dagen x €400,- per dag aan kosten = 1,1 miljard euro per jaar!

Als werkgever wil je dus graag inzicht krijgen in de redenen van aankomend verzuim. Hierdoor ontstaan dan aanknopingspunten om hoge kosten te voorkomen en werknemers tijdig bij te staan, bijvoorbeeld door de inzet van interventies zoals Werk&Scheiding.

Werk als anker

Je werk is een waardevolle plek tijdens een scheiding. Het geeft structuur, een reden om uit bed te gaan. Je levert een toegevoegde waarde en hebt er collega’s die voor afleiding kunnen zorgen. Het is een plaats waar je hulpbronnen hebt en gebruik van kunt maken. Het levert je ook een salaris op. Niet onbelangrijk tijdens een scheiding.

Alles verandert in de leven, behalve je werk. Daarom is het een belangrijk anker in deze roerige tijd en focussen we met Werk&Scheiding erop dat goed te houden.

Samen kom je verder

Dit onderzoek geeft een goede indruk van de schaal waarmee we te maken hebben als het om ziekteverzuim bij scheiding gaat. Deze complexiteit qua impact en gevolgen vraagt om een brede aanpak. Van psychologische veiligheid binnen teams tot preventieve interventies zoals Werk&Scheiding. Van de mogelijkheden van een teamleider om te faciliteren, tot erkenning van de reikwijdte en grootte van dit soort verzuim. En van voldoende ontwikkeld eigen regie tot voldoende kennis binnen organisaties.

Medewerker in scheiding, leidinggevende, bedrijfsarts, management, bestuur, HR en OR, aanbieders van interventies duurzame inzetbaarheid; we hebben allemaal een steentje bij te dragen om hier stappen in de maken. Laten we dit samen oppakken.

Wil je te weten komen hoe binnen organisaties aan inzetbaarheid bij scheiding gewerkt kan worden? Neem dan deel aan onze online Powersessie Werk&Scheiding, speciaal voor hr-adviseurs, leidinggevenden en verzuimspecialisten.

Yorick Saeijs

Grondlegger van de Werk&Scheiding aanpak en senior W&S specialist

Bronnen:

www.aup-online.com/content/journals/10.5117/TVA2021.4.007.WILD (Wildeman, De Vroome, Klein Velderman – 2021)

Ben je zelf een werknemer in scheiding? Kijk dan hier verder.

Heb je een medewerker in scheiding? Kijk naar onze oplossingen om verzuim te voorkomen.

Je kun natuurlijk ook gelijk contact opnemen via het contactformulier.